We vertrekken een beetje na 9 uur in het hotel en wandelen tot aan het Imam Khomeini plein. Vandaag is het een gewone werkdag en we kunnen dus de Shah Abbas moskee bezoeken. De ingang is indrukwekkend maar het binnenplein is nog veel indrukwekkender en dat is exact wat Shah Abbas (een van de eerste koningen van de Safaviden (dynastie in de 16de eeuw) op het oog had. Hij voerde het Shi’isme als staatsgodsdienst in (voordien waren er maar hier en daar Shi’iten eilandjes in het overwegende Sunni Iran) en deze moskee moest samen met de moskee aan een andere zijde van het plein (ter ere van Sheik Lotfollah) en met het paleis aan nog een andere zijde van het plein indruk maken … en dat doen ze. Bij het betreden van de Shah Abbas moskee wordt het allemaal nog prachtiger. Het zeer groot binnenplein heeft 4 Iwans (in vorige verslagen verkeerdelijk Aywans genoemd) zodat men in de zomer in de schaduw kon zitten en in de winter in de zon. Er zijn ook twee madrassa’s waar met de regelmaat van de klok mullah’s klaar gestoomd worden. Het enige minpunt aan het bezoek is dat het binnenplein vol staat met stellingen en tentzeil. Die stellingen worden iedere donderdag opgesteld om schaduw te geven aan de gelovigen die op vrijdag komen bidden. Op zaterdag worden die stellingen meestal weer afgebroken maar vandaag lijkt dit niet te zullen gebeuren. We zullen de tentzeilen er dus voor lief moeten bijnemen. De koepel van de moskee is zeer mooi en veroorzaakt een fantastische akoestiek (misschien ook door het feit dat de koepel dubbel gebouwd is net zoals de renaissance koepels in Italië). Het inlegwerk van de tegels is fantastisch. De hoeveelheid tegels die voor dit inlegwerk versneden zijn wil ik niet tellen. De buitenkant heeft men niet met inlegwerk bedekt omdat Shah Abbas erg ongeduldig was. De archiektnheeft daar geopteerd voor tegels van een extra groot formaat waardoor de bouw sneller vorderde. De hele bouw heeft dan ook maar 18 jaar in beslag genomen, wat gezien de omvang van het project en gezien het gebrek aan machinerie een succes te noemen is.

Nadien gaan we naar de Sheik Lotfollah moskee. Die Sheik was de schoonvader en de spirituele leider van Shah Abbas. Hij was dus waarschijnlijk de inspirator van het verbod op alcohol en op waterpijpen. Alvast bedankt, Sheik en Shah. Jullie hebben ervoor gezorgd dat Iran het veel moeilijker heeft om toeristen van allerlei slag aan te trekken dan b.v. Turkije.

De koepel van deze moskee is mogelijks nog mooier dan de andere koepels die we hier al gezien hebben. Misschien heeft dit te maken met het intiemere karakter van deze moskee = meer een familie dan een staatsmoskee. Bovendien was er op de bouw van deze moskee ook minder druk om alles af te werken binnen gestelde tijden. Merkwaardig is ook het gebruik van goud in de koepel waardoor het licht dat langs een nis naar binnen komt een streep vormt, die richting Mekka wijst. In de meeste van onze hotelkamers hebben we ook een indicatie van de richting van Mekka, maar wij moeten tevreden zijn met een simpele pijl op het plafond.

Na deze moskee gaan we naar het koninklijke paleis. Dit paleis heeft veel uitbreidingen doorlopen en is niet echt mooi te noemen. Wel heeft men vanop het terras een zeer mooi uitzicht op het plein en de bezienswaardigheden in de onmiddellijke omgeving. Het plein heeft baai de weei zijn grote afmetingen (460 bij 250 m) te danken aan het feit dat het oorspronkelijk een polo terrein was … en de koning kon vanop zijn terras het polo spel zeer goed volgen.

Aan de andere kant van het gebouw hebben we een uitzicht op een koepel van een moskee uit de Timurid periode. Daarin traden vroeger Derwish op. De Derwish die, onder de stichtende leiding van Sufi Rumi, een alternatief zochten voor de Islam zijn nu niet meer toegelaten in Iran. Het is namelijk geen godsdienst die in de heilige boeken stond (zoals Zoroastrisme, Judaïsme met de Thora of Christendom met de Bijbel) op het moment dat de Koran geschreven werd en is dus niet toegelaten. De Islam beschouwd zich als de laatste godsdienst dus alles daarna (Derwish, Ba’ahisme, enz.) kwam is dus niet toegelaten. Derwish bestaan wel nog maar draaien ondergronds tot ze in trance zijn.

Als we nog hoger klimmen (tot de 6de verdieping) komen we in de muziekzaal uit. Deze zaal is met kunstig opengewerkt pleisterwerk en had ook veel fresco’s versierd. De meeste van deze fresco’s zijn vernietigd door de late Safavids en vooral door de Qajar dynastie omdat er dames in uitgebeeld waren die onislamitisch gekleed waren. In vroegere tijden kwamen Georgische dames hier dikwijls hun kunsten tonen. Ze waren toen het symbool van schoonheid en moesten zich niet houden aan de islamitische kledij code die de Safavids aan hun eigen onderdaansters oplegden. Deze keer zijn Abdullah en Gertrude het eens dat die kledijvoorschriften er alleen zijn om de (vrouwelijke) burgers onder de knoet te houden.

Na al de paleizen, moskees, minaretten en madrassa’s is het tijd om een aantal praktische zaken te regelen. We hebben dan wel een tapijtje, maar we hebben nog geen postzegels voor cousin Marc en de obligate T-shirts moeten ook nog gezocht worden. We gaan eerst naar een postkantoortje op het plein. Daar hebben ze alleen postzegels met allerlei bloemenmotieven. De man in het bureautje verzekert ons echter dat er allerlei andere soorten postzegels in het hoofdkantoor zijn. Dat is dan wel 20 minuten stappen maar een mens moet iets over hebben voor zijn familie. Daar aangekomen worden we van Mohammed naar Ali en van Ali naar Ahmed gestuurd, maar het netto resultaat is dat we nog altijd geen postzegels hebben met beeltenissen van beroemde personen. Ahmed stuurt ons echter naar een winkeltje een beetje verder in de straat waar wel allerlei postzegels zouden zijn. We schrapen onze moed bijeen en gaan weer op stap. Het winkeltje blijkt een grot van Ali Baba te zijn voor filatelisten. De eigenaar strooit allerlei postzegels over de toonbank. Het grote probleem is echter dat ik, wanneer ik met de neus op de realiteit gedrukt wordt, niet weet wat ik wil. Afgestempeld of niet, één of twee stuks van elk, reeksen of niet, eerste uitgaven of niet, oude of nieuwe, enz. Ik besluit er dus een financiële beslissing van te maken. De man zegt dat hij 0.30 USD per postzegel verwacht. Met wat hier op de toonbank ligt kan ik bijna een tweede tapijtje kopen dus beslis ik de investering wat te beperken door een paar reeksen, een paar eerste uitgaven, een paar Khomeini’s en een paar Shah’s apart te leggen. Het geblaas van de air conditioning en het wilde samenharken door de eigenaar van de winkel zorgen er echter voor dat mijn plan tot cost containment in het honderd loopt. Ten einde raad zeg ik dan dat ik voor wat op de toonbank ligt x Euro wil geven. De man vindt het initieel veel te weinig maar ik meen uit zijn lichaamstaal te kunnen opmaken dat hij het niet zoveel te weinig vindt. Abdullah tracht me ook te overtuigen dat wat de eigenaar verwacht redelijk is (alsof hij plots een filatelist geworden is) maar ik hou voet bij stuk en krijg uiteindelijk een enveloppe waarin ik alles kan vergaren op voorwaarde dat ik mijn oorspronkelijke bod neerdok. Zo gezegd, zo gedaan en we vertrekken uit de winkel in de wetenschap dat we nog één klein obstakel moeten overmeesteren. De “beroemde” mannen (buiten Khomeini en de Shah) mogen dan wel beroemd zijn in Iran, maar hun naam staat alleen in het Farsi op de postzegel vermeld. Abdullah zegt dat hij achteraan op de postzegels de namen zal schrijven maar dat lijkt de niet filatelist in mij zelfs tegen de borst te stoten. Er zit volgens mij dus niets anders op dan dat cousin Marc Farsi leert of dat we genummerde foto’s van de postzegels maken, dat we die naar Abdullah sturen en dat die dan bij ieder nummer aangeeft wie de stoere bink op de postzegel is. Dat klinkt als een plan, nietwaar? Of het werkbaar zal zijn zal de toekomst uitwijzen.

Na het tapijtje en de postzegels komen de T-shirten aan bod. Abdullah weet een winkel voor T-shirten zijn. Die blijken echter allemaal veel te groot te zijn. “S” is het kleinste dat ze hebben maar daarvoor zal zelfs Hanne nog veel boterhammetjes moeten eten. Misschien hebben we in Tehran meer succes, maar misschien kan een doos lokale snoep (nougat) een alternatief voor de T-shirts bieden. We zijn met Abdullah afgesproken om in het Sofeh park een wandeling te doen. Op weg naar het park hebben we een interessante discussie over de mullah’s. Die zijn duidelijk niet de beste vrienden van Abdullah. Volgens Abdullah hebben de mullah’s een gemakkelijk leven. Hun studies zijn gratis en ze krijgen tijdens hun studies een salaris om hen aan te zetten zo vlug mogelijk te trouwen. Daarna krijgen ze een job en als die er niet zou zijn wordt die wel gecreeerd. Mullah’s worden typisch ofwel imam in een moskee ofwel geven ze les in een normale school of in een madrassa, ofwel worden ze rechter (ge weet wel : ze zorgen voor de Sharia4Iran) ofwel openen ze een huwelijksbureau (huwelijken moeten, net zoals bij ons geregistreerd worden en dat gebeurt hier bij de mullah) ofwel werken ze in een Islamitisch research centrum (onderzoek naar hoe jongeren aan de Islam kunnen gebonden worden, hoe Islam verder kan uitgedragen worden, onderzoek naar hoe de Koran moet geinterpreteerd worden, enz.) … In het totaal werken meer dan 100’000 mullah’s in één of andere organizatie die rechtstreeks of onrechtstreeks onder de Supreme Leader zitten en betaald worden.

Er is nogal wat verkeer waardoor we nog een ander interessant punt kunnen aansnijden: de rol van Iran in het Midden Oosten via organizaties als Hamas en Hezbollah. Volgens Abdullah zitten die organizaties ideologisch wel op dezelfde lijn als de Supreme Leader maar is de financiering van die groepen niet duidelijk…. dat was de financiering van de Taliban door de VS jaren geleden ook niet (zie Charly’s War met Tom Hanks en Julia Roberts voor wat entertainment / echte feiten hierover). Ten laatste hebben we het nog over de vluchtelingencrisis waarbij Abdullah aangeeft (moet aangeven) dat er practisch geen Syrische vluchtelingen in Iran zijn. Abdullah weet dat er veel vluchtelingen in Europa zijn, maar ons punt is dat er veel in een klein aantal landen zijn en dat men eigenlijk niet over Europa kan spreken ongeacht of men het over vluchtelingen of over de economie of over energie voorziening of …. heeft. Ik zeg dat 70 jaar geleden Duitsland en Italie nog oorlog voerden tegen Frankrijk en Groot Brittanie en dat 40 jaar geleden alle landen van de Balkan nog op elkaar schoten. Om een faire vergelijking te hebben zou men dus Europa van nu moeten vergelijken met de VS van 50 jaar na de Boston Tea Party (dan woedde daar een stevige burgeroorlog) of met een (als ge het mij vraagt een zeer hypothetische) unie tussen Syrie, Jordanie, Egypte, Saudi Arabie, Afganistan, Turkije, Irak en Iran binnen een tiental jaar. We worden het eens dat Europa nog lang niet is waar het zou moeten zijn maar dat het meer tijd om te evolueren verdient.

Om dat alles te verteren doen we een vrij pittige wandeling van een dikke twee uur. Gelukkig is het op dit uur van de dag al wat koeler maar jammer genoeg is er teveel nevel om de bergen rond Esfahan duidelijk te kunnen zien. De eetlust is nu voldoende aangescherpt om een lamsschenkel te lijf te gaan. Ik neem aan dat ik niet meer moet zeggen dat de doogh er goed bij smaakt.

De avond wordt afgesloten met een gesprek via Skype met de kinderen en kleinkinderen en daarna met het proberen volgen van de finale van de Champions League in het Farsi.